مطالعۀ مصب رودخانه‌های منتهی به دریای خزر در استان گیلان بر‌اساس جوامع کفزیان

‌آب‌های مناطق ساحلی، به‌ویژه مصب‌ها از جمله مناطق با توان تولید بالا قلمداد می‌شوند که تحت‌تأثیر ورود انواع آلود‌گی‌ها در مسیر زوال و نابودی قرار دارند. اکوسیستم‌های مصب رودخانه‌های منتهی به دریای خزر در شمال کشور از نظر جانوران کفزی و شاخص‌های کیفی مرتبط کمتر مورد توجه قرار گرفته‌‌اند. ‌در این پژوهش، بررسی مصب 18 رودخانة منتهی به دریای خزر در استان گیلان با استفاده از جوامع کفزیان مورد توجه قرار گرفت. در مصب هر رودخانه 8 ایستگاه تعیین شد که طی سه دورۀ زمانی زمستان 1387، بهار و تابستان 1388 نمونه‌برداری و شناسایی شدند. ارزیابی زیستی و بررسی کیفی آب مناطق با استفاده از شاخص‌های تنوع گونه‌ای شانون‌ـ وینر و شاخص زیستی هیلسنهولف انجام شد.‌ ‌نتایج محاسبۀ شاخص تنوع شانون‌ـ وینر در رودخانه‌های مختلف نشان داد که رودخانه‌های آستارا و لمیر به‌ترتیب کمترین و بیشترین تنوع موجودات را داشتند. ایستگاه‌های رودخانه‌ای (‌1 و 2‌) کمترین مقدار و ایستگاه‌های دور از ساحل (5، 6 و 7) بیشترین مقدار شاخص تنوع را داشتند. بر‌اساس رتبه‌بندی کیفی آب با میانگین شاخص بیولوژیک هیلسنهولف، ایستگاه‌های 1و 2 با سایر ایستگاه‌ها تفاوت معنادار نشان داده بودند و کیفیت نسبتاً ضعیف داشتند. مصب رودخانه‌های خطبه‌سرا، ناورود، حشمت‌رود و شیرآباد کیفیت خوب و بیشتر مناطق وضعیت متوسطی داشتند. در شمای کلی رودخانه‌های غرب منطقۀ بررسی‌شده از وضعیت کیفی مطلوب‌تری برخوردار بوده است که در ارتباط با خصوصیات بیولوژیک بی‌مهرگان کفزی، شرایط متفاوت حاکم در فصول بررسی‌شده، گسترۀ حوزۀ آبخیز و مرفولوژی رودخانه ها تفسیر شده‌اند.